Łukasz Ciepliński „Pług” (1913-1951)

Szczegóły

Artur Paczesny

Oficer WP, wybitny przywódca podziemia antyhitlerowskeigo i antykomunistycznego

Łukasz Konrad Ciepliński urodził się 26 listopada 1913 r. w Kwilczu, w rodzinie o patriotycznych tradycjach, jako przedostatnie z ośmiorga dzieci tamtejszego piekarza i właściciela sklepu kolonialnego Franciszka Cieplińskiego oraz jego żony Marii z Kaczmarków.

Dzieciństwo spędził w Kwilczu, gdzie ukończył pięcioklasową szkołę powszechną, po czym kształcił się w szkole wydziałowej w Międzychodzie.

Ł. Ciepliński był żonaty z Jadwigą Zofią z Sicińskich, z którą miał syna jedynaka, Andrzeja (1947-1972).

WZOROWY KADET I ŻOŁNIERZ

 Łukasz Ciepliński obrał karierę wojskową. Był wychowankiem elitarnego Korpusu Kadetów nr 3 w Rawiczu, który ukończył z wzorowym wynikiem w 1934 r. po czym kontynuował edukację wojskową w Szkole Podchorążych Piechoty w Komorowie-Ostrowi Mazowieckiej. Jako wzorowemu kadetowi przysługiwał mu przywilej wstąpienia od razu na drugi rok studiów. Promocję na podporucznika piechoty otrzymał 15 października 1936 r., po czym udał się na miesięczny urlop do rodzinnego Kwilcza. Otrzymał przydział służbowy w 62. pułku piechoty wielkopolskiej w składzie 15. dywizji piechoty, stacjonującym w Bydgoszczy, służył w kompanii kpt. Kazimierza Rogoziewicza, w którego opinii przejawiał nieprzeciętne zdolności wojskowe i dowódcze.

BOHATER ZNAD BZURY

 W szeregach swego pułku walczył we wrześniu 1939 jako dowódca kompanii przeciwpancernej. Pod Witkowicami nad Bzurą zniszczył z działka przeciwpancernego sześć niemieckich czołgów i dwa wozy dowódcze, co przerwało niemieckie natarcie i ocaliło żołnierzy pułku. Został za ten wyczyn odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy przez gen. Tadeusza Kutrzebę podczas bitwy oraz awansowany do stopnia porucznika. Później wyróżnił się w walkach na terenie Puszczy Kampinoskiej podczas przebijania się do oblężonej Warszawy z resztkami swojego pułku.

BOHATER ARMII KRAJOWEJ

 Po klęsce wrześniowej nie poszedł do niewoli, lecz od razu przystąpił do organizowania trasy przerzutowej, którą wraz z innymi oficerami przedostał się do polskiej placówki wojskowej w Budapeszcie. 16 stycznia 1940 r., podczas powrotu do okupowanej Polski został aresztowany na skutek zdrady przez policję ukraińską i osadzony w więzieniu w Sanoku, z którego uciekł na początku maja. Dotarł do Rzeszowa, gdzie zaangażował się w działalność konspiracyjną, początkowo w Organizacji Orła Białego na stanowisku komendanta Podokręgu Rzeszowskiego, zaś po scaleniu ze Związkiem Walki Zbrojnej został komendantem Obwodu Rzeszów i otrzymał awans na stopień kapitana. W latach 1941-45 stał na czele Inspektoratu Rejonowego ZWZ-Podokręg Rzeszów Armii Krajowej, brał udział w wielu akcjach bojowych, stworzył i nadzorował struktury wywiadu i kontrwywiadu, dzięki czemu udało się zlikwidować ok. 300 szpiegów gestapo. Do innych wielkich sukcesów jego podwładnych należało m.in. przechwycenie części pocisków V-1 i V-2 w 1944 r., co zapewne miało wpływ na jego awans do stopnia majora. W szeregach Armii Krajowej używał pseudonimu „Pług”.

          W trakcie akcji „Burza” jego oddziały jako 39 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich Armii Krajowej brały udział w wyzwalaniu Rzeszowa 2 sierpnia 1944 r. Wydał rozkaz o bojkocie mobilizacji do Ludowego Wojska Polskiego, sprzeciwiał się ujawnianiu się żołnierzy AK.

NIEZŁOMNY

 W połowie sierpnia 1944 r. zdecydował o przejściu do podziemia. 7 października 1944 r. podjął nieudaną próbę odbicia kilkuset żołnierzy Armii Krajowej, więzionych przez NKWD na Zamku Rzeszowskim. W styczniu 1945 r. został przeniesiony do sztabu Okręgu Krakowskiego AK. Współorganizował organizację NIE, następnie Delegaturę Sił Zbrojnych na Kraj. W obu organizacjach pełnił funkcje dowódcze.

We wrześniu 1945 został prezesem Okręgu Krakowskiego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, następnie w grudniu komendantem Obszaru Południowego WiN. Po rozbiciu przez Urząd Bezpieczeństwa III Zarządu Głównego WiN i aresztowaniu prezesa Wincentego Kwiecińskiego, w styczniu 1947 utworzył IV Zarząd Główny WiN i stanął na jego czele. Za jego kierownictwa osłabiona organizacja rozwijała głównie działalność wywiadowczą i propagandową, m.in. utworzono ekspozytury zagraniczne w Londynie, Paryżu, Berlinie, Monachium i Rzymie. Używał wówczas pseudonimów „Ostrowski” i „Ludwik”.

ZASTRZELONY. BEZ GROBU. WYKLĘTY.

 28 listopada 1947 r. został aresztowany w Zabrzu i wkrótce osadzony w więzieniu na Mokotowie w Warszawie. Śledztwo trwało trzy lata i było prowadzone pod nadzorem NKWD. Zachowały się grypsy więzienne Łukasza Cieplińskiego, pisane ołówkiem kopiowym na bibułce, umieszczanej w szwach chusteczki przemycanej do krewnych, stanowiącej najcenniejszą pamiątkę rodziny. W rozprawie przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie skazano go wraz z współpracownikami na pięciokrotną karę śmierci. 1 marca 1951 r. Łukasz Ciepliński został zastrzelony w piwnicy więzienia, zwłok rodzinie nie wydano, pochowane zostały w nieznanym miejscu.

Ilustracje:

Łukasz Ciepliński w mundurze oficerskim, lata 30. XX w.

Odznaka pamiątkowa „Krzyż Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość”.

Łukasz Ciepliński w latach 40. XX w.

Bibliografia:

Wikipedia – encyklopedia internetowa,

1. Brzęk, Wierny przysiędze. O Łukaszu Cieplińskim „Pługu” komendancie IV

 Kom. Głównej WiN, Lublin 1991

1. Surdej, Pułkownik Łukasz Ciepliński (1913-1951), Warszawa 2013,
2. Jakimek-Zapart, Nie mogłem inaczej żyć. Grypsy Łukasza Cieplińskiego

 z celi śmierci, Kraków 2008,